تاریخچه و تفسیر آثار کلاسیک {اختصاصی}

[Michelangeli]

[ میهمان گرامی برای مشاهده لینک ها نیاز به ثبت نام دارید]

سمفونی چهارم شومان در واقع سمفونی دوم وی می باشد. این سمفونی بلافاصله پس از تکمیل تصنیف سمفونی اول، در نخستین سال ازدواج سعادت آمیز و مسرتبخش شومان با کلا ویک ساخته و پرداخته شد. شومان با آن طبیعت بسیار حساس و زودرنج خود در راه فائق آمدن بر مخالفتها و کا شکنیهای پدر کلارا در مورد ازدواج آن دو، متحل عذاب و دلهره و رنج فراوان گردید ولی آنگاه که این ازدواج خجسته سر گرفت، آسایش و رفاه ذیقیمت روحی ناشی از عشق و حسن تفاهمی که کلارا با خود به خانه شومان ارمغان آورد در زندگی شومان تحول بزرگی ایجاد کرد و نیروی خلاقه وی را به نحو بارزی به فعالیت وا داشت.
در ماه می سال 1841 بلافاصله پس از پایان یافتن سمفونی اول یا سمفونی بهار، کلارا در دفتر یادداشت روزانه ای که او و شوهرش متفقا تنظیم گرده بودند چنین نوشت :«دیروز روبرت تصنیف سمفونی دیگری را آغاز کرد که در یک موومان خواهد ولی با وجود این یک آداجیو و یک فیناله خواهد داشت. تاکنون هنوز از آن چیزی نشنیده ام ولی از آنجا که میبینم روبرت هیاهو و غوغایی به پا کرده است و چون از فاصله دوری آکورد گام ر مینور را که به طور پرجوش و خروشی در فضا طنین افکنده است می شنوم، از هم اکنون می توانم دریابم که تار و پود یک اثر دیگر در اعماق روح وی تنیده می شود. خدا کمال لطف و مرحمت خود را نسبت به ما مبذول داشته است. آن دقیقه که روبرت اثر جدیدش از خود را به من نشان می دهد شادی و مسرت خاطر ما از آن یکدیگر دست کمی ندارد. » چند روز بعد نیز در دفتر یادداشت جملات زیر به قلم کلارا نوشته شده است :«روبرت با کمال جدیت و پشتکار سرگرم تصنیف اثر جدیدش می باشد و امیدوارم این اثر تا جشن تولد وی تکمیل و آماده گردد. »
سر انجام سمفونی مزبور تکمیل گردید ولی نه برای روز تولد روبرت بلکه برای روز تولد کلارا یعنی در ماه سپتامبر و در روزی که آن دو نخستین کودک خود را به نام „ماری” نامگذاری کردند. روبرت متن آماده شده سمفونی را به عنوان هدیه جشن روز تولد تقدیم کلارا کرد و به همین مناسبت در دفتر یادداشت روزانه چنین نوشت : «یک نکته خاطر مرا شاد و مسرور می سازد: وقوف بر این مطلب که هنوز از هدف خود بسیار دور هستم و ناگزیرم برای بهتر ساختن هنرم پیوسته کوشا باشم و آنگاه احساس اینکه برای رسیدن به هدفم دارای نیرو و قدت کافی می باشم دلم از شادی و امید سرشار می سازد. »
ولی نخستین اجرای این سمفونی در آن سال با موفقیت توام نبود و شومان نیز ظاهرا از اثر خود رضایتی نداشت و لذا سمفونی مزبور را به کناری نهاد. ده سال بعد پس از آنکه شومان دو سمفونی دیگر تصنیف کرد، در سمفونی مورد بحث نیز تجدید نظر کلی به عمل آورد و آنگاه آن را به عنوان سمفونی چهارم خود منتشر ساخت. شومان در تجدید نظری که در این سمفونی به عمل آورد ازکستراسیون آن را تغییر داد. اصلاحات و تغییرات جالب مهمی در بسط تم ها به عمل آورد و بدین ترتیب قسمتهای کنترپوان در سمفونی ای که با زحمت فراوان تصنیف شده بود، حذف گردید تا اثری ساده تر و روشنتر به وجود آید. این تغییرات مخصوصا در مورد موومان آخر بیشتر منظور گردید و به علاوه سرآغاز سمفونی را نیز تغییر داد بدین ترتیب این سمفونی به عنوان یک مجموعه کامل بایستی از اول تا پایان بدون وقفه نواخته می شود.
این سمفونی در فرم نهایی خود یعنی فرمی که امروزه در اختیار ماست با یک تم گوشنواز و لطیف که لحنی اندیشناک دارد آغاز می گردد. این تم در سراسر سمفونی به اشکال متنوع تکرار می گردد. یک جمله بیقرار و پر اضطراب که از این مقدمه اقتباس گردیده است موتیف اصلی و مرکزی سراسر بقیه موومان اول را تشکیل می دهد.
موومان دوم، رومانزا با یک ملودی ندبه آمیز و آمیخته با تضرع توسط ابوا و ویلنسل سراییده می شود، آغاز می گردد و این ملودی یک آواز ولایتی است که به طور متناوب با تم سکرآور مقدمه در این موومان شنیده می شود.
در این موقع اسکرتسو که عبارت از واریاسیون دیگری از تم مقدمه می باشد با شدت به میدان می آید و لی در ورای این جوشش و فوران، لحن اندوهبار و افسرده رمانتیک احساس می شود. در اینجا موومان با لحنی اندیشناک به موومان چهارم تغییر می کند و چنان می نماید که پرتوی خورشید دل ابرهای تیره را می شکافد. تمی که تا این لحظه به رنگهای متنوع ظاهر شده و ناپدید گشته است ولی برای ما بسیار آشناست این بار روشنی و لعمان و جلوه گری مارش مانندی به خود می گیرد. یک تم دوم پرشور و پرآواز در سرار ارکستر گسترده می شود. آنگاه هیجان ارکستر شدت می یابد. اضطراب و بیقراری ناپدید می گردد و سمفونی با شتاب به سوی پایان پیروزمندانه خود نزدیک می شود.